نگاهی مختصر به تاریخچه موسیقی

تاریخچه موسیقی

تاریخ موسیقی شناختن مبدأ و منشأ موسیقی اهمیتِ بسیار دارد؛ زیرا کشف این نکته به شناسایی ماهیت موسیقی کمک بسیاری می‌کند، و به همین دلیل است که تاکنون دانشمندان و فلاسفه در این باره فرضیات متعددی ارائه کرده‌اند، که از میان آن‌ها هربرت اسپنسر، فریدریش نیچه، زیگموند فون هاوزگر، و یوهان گوتفرید فون هردر را باید نام برد.

در دوره‌های اخیر، دانشمندان و محققان، با تحقیق در احوال ملل ابتدایی وحشی و نیمه‌وحشی، طریق مطمئن‌تری برای تحقیق در این زمینه برگزیده‌اند. فرانسویان قبل از دیگران به مطالعه در این باره پرداختند.

نخست ژان-ژاک روسو در اثر خود به نام فرهنگ موسیقی و بعد از او دولابور در کتاب تحقیقی درباره موسیقی قدیم و جدید این بحث را پیش کشیدند. مردم سیاحت‌پیشه انگلستان نیز پس از فرانسویان به تحقیق در این موضوع پرداختند و در این اواخر، آلمانی‌ها تحت عنوان علم موسیقی سنجشی به این تحقیقات رونق عمیق بسیاری بخشیدند.

موسیقی معمولا به چند دسته موسیقی سنتی، موسیقی پاپ و موسیقی کلاسیک تقسیم می شوند. موسیقی سنتی در ایران بسیار رایج است و طرافداران بسیاری دارد.

شروع و آغاز موسیقی در ایران چگونه بود؟

از مهم‌ترین مُهرنگاره‌های خنیاگری (:موسیقی) در جهان؛ باید از آنچه که در چوغامیش خوزستان برجای مانده، یاد کرد که در سال‌های ۱۹۶۱–۱۹۶۶ میلادی، یافت شده‌است. این مهرنگاره ۳۴۰۰ ساله؛ سیمایی از بزم رامشگران را نشان می‌دهد. در این بزم باستانی، دسته‌ای خنیاگر(:نوازنده) دیده می‌شوند که هر کدام، به نواختن‌سازی سرگرم هستند. چگونگی نواختن و نشستن این رامشگران، نشان می‌دهد که آنها، نخستین دسته خنیاگران جهان هستند. در این گروه رامشگران، می‌بینیم که نوازنده‌ای چنگ و دیگری شیپور و آن دیگر تنبک می‌نوازد. چهارمین رامشگر در این میان، خواننده‌ای است که آواز میخواند.

دوره نخست از آمدن نژاد آریایی به سرزمین ایران تا انقراض دولت ساسانی از آمدن نژاد آریایی به سرزمین ایران تا انقراض دولت ساسانی انواع سازها و ادوات رایج موسیقی عصر هخامنشیان و پیش از اسلام موسیقی ایران درعهد ساسانیان دوره دوم از طلوع اسلام تا عصر حاضر موسیقی ایران پس از اسلام هجوم مغول و دگرگونی اوضاع ایران و شروع انحطاط علمی وهنری ظهور دولت صفوی و وضع هنر وموسیقی پادشاهان قاجاریه و مختصری از تاریخ موسیقی ایران در این دوره تأثیر شعبه موزیک دارالفنون در حفظ موسیقی ملی در زمان ناصرالدین شاه

پیدایش ساز موسیقی

طبیعی‌ترین وسیله آواز، سینه و حلقوم طبیعی انسانی و ساده‌ترین وسیله ایجاد وزن، دست‌های آدمی است. انسان با برهم زدن دست‌ها وزن را نگاه داشته و نغمه‌ها و آهنگ‌ها را همراهی می‌کرده‌است. بعدها بشر از شاخ حیوانات و روئیدنیهایی که در دسترس داشت. سازهای بادی مانند بوق ونی اختراع کرد و با کمک حس شنوایی سوراخ‌هایی با توجه به معتقدات نجومی و اعداد مقدس در آن‌ها تعبیه نمود که اکنون به صورتهای گوناگون تکامل یافته‌است. همچنین انواع طبل‌ها و سازهای ضربی را اختراع کرد و درتکامل آن‌ها کوشید.

در کاوش‌های باستان‌شناسی، سازهای بادی وزهی مانند چنگ ونی را یافته‌اند که تاریخ آن‌ها به چندین هزارسال قبل از میلاد می‌رسد. در محوطه باستانی کول‌فره نیز نقوشی از دف و چنگ مربوط به تمدن عیلام وجود دارد. بشر با اختراع سازها وادوات موسیقی از الحان و نواهایی که در ذهن اوحالت مطبوع و دلپذیر ایجاد می‌کرد، تقلید نموده و پیوسته در راه تکامل آن گام برداشته‌است.

در سال ۲۰۱۲ میلادی فلوت‌هایی از جنس استخوان پرنده و عاج فیل، در غاری در جنوب آلمان کشف شد، دانشمندان با استفاده از روش تعیین عمر کربنی، نشان داده‌اند که این فلوت‌ها بین ۴۲ تا ۴۳ هزار سال قدمت دارند. این سازها قدیمی‌ترین ابزار کشف شده موسیقی در جهان محسوب می‌شوند.

انواع سازهای موسیقی

سازهای موسیقی در انواع مختلفی وجود دارند. هر کشور و سنت، موسیقی مختص خود و به طبع آن سازهای مختص آن منطقه را دارد. ولی در کل جدا از ملیت و منطقه ساز، کلیه سازها را می توان به دسته های زیر تقسیم کرد:

• سازهای زهی زخمه ای مانند سنتور، تار، سه تار، گیتار، دیوان یا باغلاما و .
• سازهای آرشه ای مانند ویولن، ویولن سل، کمانچه و .
• سازهای کوبه ای مانند تنبک، دف، دایره، تمپو، شورانگیز و .
• سازهای بادی مانند فلوت، فلوت ریکوردر، سازدهنی، نی، نی انبان و .
• سازهای افکتی مانند اوشن درام، مثلث و .